Trong kinh doanh và trong cuộc sống, chúng ta phải đối mặt với hàng ngàn quyết định giữa các lựa chọn khác nhau. Lúc này, chúng ta cần cân nhắc và tính toán chi phí cơ hội. Vậy chi phí cơ hội là gì? Tại sao chúng ta cần hiểu chi phí cơ hội? Và cách tính chi phí cơ hội chính xác nhất?
Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết sau nhé.
Tìm Hiểu Thêm: Ngân hàng BIDV là ngân hàng gì? Mọi thông tin mới nhất về BIDV
Chi phí cơ hội là gì?
Theo định nghĩa của kinh tế học, Chi phí cơ hội (tiếng Anh là Opportunity Cost, viết tắt là OC) được hiểu là chi phí thể hiện lợi ích mà cá nhân, nhà đầu tư hoặc doanh nghiệp bỏ lỡ khi lựa chọn phương án này hơn phương án khác.
Nói một cách dễ hiểu, chi phí cơ hội là khái niệm phản ánh chi phí sử dụng các nguồn lực khan hiếm trong quá trình sản xuất hàng hóa hoặc dịch vụ, bằng giá trị của các cơ hội đã bỏ đi. Trong hoạt động kinh doanh, chủ doanh nghiệp vẫn có thể sử dụng chi phí cơ hội để đưa ra quyết định khi báo cáo tài chính không thể hiện chi phí cơ hội khi có nhiều phương án.
Ví dụ về chi phí cơ hội
Một ví dụ thú vị về chi phí cơ hội là việc tự kinh doanh. Bạn muốn thành lập một công ty phần mềm, bạn phải thuê văn phòng, thuê lập trình viên và bán phần mềm. Sau một năm, chi phí trực tiếp là:
- Giá thuê văn phòng: 12.000 USD
- Lương: $ 24,000
- Tiện ích: $ 10.000
Tổng chi phí trong năm là 46.000 đô la. Giả sử doanh số bán phần mềm là 48.000 đô la, bạn sẽ hài lòng với lợi nhuận 2.000 đô la
Tuy nhiên, lợi nhuận kế toán được tính theo cách này không phải là thước đo chính xác cho sự thành công của bạn. Giả sử bạn có thể làm việc tại một ngân hàng quốc tế và kiếm được 8.000 đô la. Vì vậy, cơ hội bị bỏ lỡ để kiếm 8.000 đô la là chi phí cơ hội, là bạn mất 6.000 đô la lợi nhuận tài chính.
Làm thế nào để xác định chi phí cơ hội tốt nhất?
Sau khi hiểu chi phí cơ hội là gì qua hai ví dụ trên, bước tiếp theo là bạn phải nắm vững cách xác định chính xác chi phí cơ hội. Cụ thể, công thức chi phí cơ hội thực sự là một phép trừ đơn giản:
OC = FO – CO
Trong công thức trên, có ba đại lượng cần lưu ý:
- OC – Opportunity cost: Đại diện cho chi phí cơ hội
- FO – Return on best foregone option: Cho biết lợi nhuận của lựa chọn tối ưu nhất
- CO – Return on chosen option: Cho biết lợi dụng của lựa chọn đã được chọn
Liên hệ với ví dụ trên.
- Trường hợp kinh doanh phần mềm: Bạn sẽ thu được lợi nhuận 2000$
- Trường hợp làm việc cho công ty phần mềm: Bạn sẽ thu được mức lương 8000$
Giả sử bạn chọn ở lại ngành công nghiệp phần mềm, chi phí cơ hội ở đây là:
OC = 8000 $ – 2000 $ = 6000 $
Vì vậy, nếu bạn chọn không làm việc tại một công ty phần mềm mà tiếp tục điều hành công ty của mình, chi phí cơ hội mà bạn phải cân nhắc sẽ là $ 6000.
Hoặc một ví dụ dễ hiểu hơn:
Giả sử bạn muốn cho 2 doanh nghiệp vay 10 tỷ đồng để lấy lãi.
- Nếu cho Doanh nghiệp A vay thì lãi 1 tỷ / năm trong 3 năm.
- Nếu bạn cho Doanh nghiệp B vay thì bạn sẽ nhận được 1,2 tỷ / năm tiền lãi, hàng năm đến hạn trả.
Vì nguồn lực (tiền) có hạn, bạn chỉ có thể cho một doanh nghiệp vay tiền. Khi đó, bạn chọn cho Doanh nghiệp A vay, rồi bây giờ.
Chi phí cơ hội = 1 tỷ 2 – 1 tỷ = 200 triệu đồng
Xem Thêm: Tìm hiểu về thẻ đen VCB quyền lực nhất của VietcomBank
So sánh chi phí cơ hội và chi phí chìm
Chi phí nắng là chi phí đã phát sinh và không thể tránh được.
Ví dụ: Bạn mua một bộ đồ trên mạng với giá 100.000đ, nhưng khi mua về bộ đồ đó khác với hình, xấu và không hợp với bạn. Bạn có hai lựa chọn:
- Phương án 1: Vì bạn đang lãng phí tiền, bạn vẫn mặc bộ đồ đó.
- Phương án 2: Bạn bỏ bộ đồ và không mặc nó.
Số tiền 100.000 đồng là chi phí chìm, và dù bạn có chọn một trong hai cách trên thì vẫn không có cách nào lấy lại được tiền. Do đó, chi phí chìm không được xem xét khi đưa ra các quyết định kinh doanh.
Chi phí cơ hội và chi phí chìm là hai yếu tố quyết định lựa chọn kinh doanh của các nhà đầu tư và tập đoàn. Tuy nhiên, chúng không đồng nhất về bản chất và tác động đến quyết định đầu tư.
Cụ thể, bảng sau đây tóm tắt sự khác biệt này:
| Tiêu chí phân biệt | Chi phí cơ hội | Chi phí chìm |
| Bản chất | Chi phí cơ hội không phải là chi phí thực tế.
Chi phí cơ hội là lợi ích của việc từ bỏ một giải pháp thay thế. |
là chi phí thực tế mà mỗi cá nhân, doanh nghiệp bỏ ra. Tuy nhiên, bất kể họ chọn tùy chọn nào, nó không thể được hoàn tác. |
| Tác động đến quyết định đầu tư | Các doanh nghiệp luôn cân nhắc chi phí cơ hội khi quyết định đầu tư. | Do tính chất không thể thu hồi, chi phí chìm thường bị loại trừ khi xem xét các quyết định kinh tế và đầu tư trong tương lai. |
Ưu điểm và nhược điểm của chi phí cơ hội
Phân tích ưu nhược điểm của chi phí cơ hội cũng là điều kiện cần thiết cho hoạt động đầu tư và kinh doanh. Từ đó có thể đưa ra các quyết định chính xác dẫn đến lợi nhuận lâu dài.
Ưu điểm
- Làm cho mọi người nhận thức được các cơ hội bị mất: Lợi ích chính của chi phí cơ hội là khiến bạn cân nhắc thực tế rằng khi bạn chọn trong số các phương án thay thế, bạn đã bỏ qua một số lợi ích của phương án thay thế. Nếu bạn đến cửa hàng tạp hóa để mua thịt và pho mát nhưng chỉ có đủ tiền để mua một
- Giá tương đối trong chi phí cơ hội: Một lợi ích quan trọng của việc đánh giá chi phí cơ hội là nó cho phép bạn so sánh giá tương đối và lợi ích của mỗi lựa chọn. So sánh tổng giá trị của mỗi tùy chọn và quyết định tùy chọn nào là giá trị tốt nhất cho số tiền của bạn. Ví dụ: một doanh nghiệp có ngân sách thiết bị 100.000 đô la có thể mua 10 thiết bị A với giá 10.000 đô la hoặc 20 thiết bị B với giá 5.000 đô la.
Nhược điểm
- Mất thời gian để tính toán: Để tính toán, chi phí cơ hội cần có thời gian để xem xét. Một quyết định sáng suốt hơn có thể được đưa ra sau khi xem xét. Tuy nhiên, không phải lúc nào chúng ta cũng có nhiều thời gian để đánh giá các lựa chọn. Đôi khi các nhà quản lý yêu cầu giới hạn thời gian khi so sánh các lựa chọn và bạn phải nhanh chóng đưa ra quyết định kinh doanh. Điều này cho phép bạn đôi khi đưa ra quyết định dựa trên kinh nghiệm thực tế và đánh giá kết quả sau thực tế.
- Khó khăn trong kế toán: Mặc dù nó được cho là có thể giúp các nhà quản lý đưa ra quyết định, nhưng nhược điểm lớn nhất của chi phí cơ hội là nó không được ghi vào sổ sách kế toán của công ty.
Tầm quan trọng của chi phí cơ hội trong hoạt động kinh doanh và đầu tư
Chi phí cơ hội là lợi ích mà bạn sẵn sàng dành thời gian, tiền bạc và năng lượng cho việc này thay cho việc khác. Qua những phân tích ưu nhược điểm trên có thể thấy chi phí cơ hội có vai trò to lớn trong quản lý tài chính.
Mọi lựa chọn của bạn, dù trong cuộc sống hay trong kinh doanh, đều đi kèm với chi phí cơ hội. Tuy nhiên, chi phí cơ hội này không dễ nhìn thấy. Điều quan trọng là phải hiểu chi phí cơ hội. Đối với mọi quyết định bạn đưa ra, sự khác biệt về kết quả giữa các lựa chọn của bạn là chi phí cơ hội mà bạn phải đối mặt. Tất cả các tác động của quyết định của bạn phải được xem xét cẩn thận.
Nếu chúng ta tiếp tục đưa ngày càng nhiều nguồn lực hạn chế vào một hoạt động. Kết quả là, chi phí cơ hội của chúng ta sẽ tăng lên với mỗi đơn vị bổ sung của nguồn lực đó.
Mọi doanh nghiệp đều cố gắng tận dụng tối đa các nguồn lực của mình, tức là để tăng hiệu quả. Không ai trong chúng ta có nguồn lực vô hạn. Vì vậy, điều quan trọng là chúng ta phải có những lựa chọn đúng đắn về những gì chúng ta có.
Các chủ doanh nghiệp và nhà quản lý thông minh nắm bắt các nguồn lực mà họ có sẵn và triển khai chúng để đảm bảo lợi nhuận lớn nhất – tức là giảm thiểu chi phí cơ hội. Nhưng họ cũng hiểu rằng chi phí này không phải là bất biến. Nó tăng lên – lúc đầu chậm, nhưng càng về sau càng nhanh khi bạn áp dụng tài nguyên cho các nhiệm vụ mà chúng không phù hợp và khiến các lĩnh vực khác bị bỏ quên.
Chi phí cơ hội luôn đóng vai trò trung tâm ảnh hưởng đến quyết định đầu tư kinh tế của một doanh nghiệp hay cá nhân. Việc xác định chi phí cơ hội của dự án đầu tư là rất quan trọng, nó quyết định phần lớn đến lợi nhuận thu được sau quá trình đầu tư.
Tìm Hiểu: 5 Cách Cách Nạp Tiền Vào Momo Đơn Giản
Hy vọng rằng, bài viết này đã cho bạn hiểu rõ ràng về chi phí cơ hội là gì và cách tính toán nó tốt nhất. Từ đó, bạn có thể suy nghĩ thấu đáo và đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn cho cá nhân và doanh nghiệp của mình.
Hãy cập nhật những kiến thức tài chính mới nhất tại website Quyên Tài Chính!
- Chuyên viên tư vấn : Vũ Thị Hồng Quyên
- Hotline : 0936028216
- Email : Hongquyen92tpb@gmail.com